Świniarsko

Niewielka wioska w Kotlinie Sądeckiej, przy ujściu Trzetrzewinki do Dunajca.

Wzmiankowana po raz pierwszy w 1225 r. w bulli papieża Honoriusza, który dziesięcinami z tej wsi uposażył klasztor bożogrobców w Miechowie. Ponownie wzmiankowana w 1280 r. jako „Swynarsco”. Wówczas, na mocy aktu księżnej Kingi wraz z 26 innymi miejscowościami na terenie Sądecczyzny i Beskidu Wyspowego wieś stała się własnością klasztoru klarysek ze Starego Sącza. Pod koniec XIII w. Świniarsko podzieliło się na Małe (tzw. Mała Wieś, należąca do schyłku XVIII w do klarysek starosądeckich) i Wielkie, które z czasem dostało się w ręce biskupów krakowskich. W trakcie kolonizacji józefińskiej końcem XVIII w. na gruntach Małej Wsi założono niemiecką kolonię Hutweide. Pod koniec XIX w. żyło tu 514 mieszkańców (w tym 12 starozakonnych i 21 protestantów). W 1910 r. mieszkańcy ufundowali pomnik w kształcie krzyża na 500-lecie wiktorii grunwaldzkiej. Przed pierwszą wojną światową założono stację pomp i wodociągów dla Nowego Sącza. W okresie międzywojennym rozwijał się tutaj ruch ludowy, aktywnie działał znany na Sądecczyźnie poseł Jan Potoczek. Za wspieranie partyzantki polskiej w latach 1940–45 oraz liczne pacyfikacje hitlerowskie (m.in. we wrześniu 1939 r.) wieś odznaczono Krzyżem Grunwaldu. Po wojnie za zgodą władz państwowych przeniesiono do Świniarska  w 1958 r. zbór protestancki ze Stadeł, zamieniając go na kościół rzymsko-katolicki p.w. Matki Boskiej Królowej Korony Polskiej. Po uderzeniu pioruna i pożarze w 2005 r. podjęto decyzję o przeniesieniu świątyni do skansenu w Falkowej. Obok powstał nowy murowany kościół. Obecnie Świniarsko jest dużym ośrodkiem  sadownictwa, rozwija się tu ruch letniskowy i drobne usługi.
Informacje krajoznawcze:
Na terenie wsi znajduje się kilka ciekawych kapliczek:
•Przy nowej świątyni stoi murowana kapliczka barokowa z przełomu XVIII/XIX w., z figurą Chrystusa „u Słupa”, fundacji miejscowego dziedzica Andrzeja Lipskiego z Lipia. Wedle miejscowej tradycji był to akt ekspiacji szlachcica za niewinną śmierć jednej z jego poddanych, posądzonej o kradzież pieniędzy.
•W centrum wsi, na jednym z wiekowych drzew wisi kapliczka z 1893 r., fundowana przez rodzinę Potoczków, jako votum za powstanie na Sądecczyźnie pierwszej partii chłopskiej – Związku Stronnictwa Chłopskiego.
W zachodniej części wsi, przy bocznej uliczce, zachował się zespół budynków wodociągów sądeckich z 1912 r.
Przy głównej drodze wiodącej do Chełmca rośnie potężny dąb – pomnik przyrody.
 

Warte uwagi

Informacje krajoznawcze:
Na terenie wsi znajduje się kilka ciekawych kapliczek:
•Przy nowej świątyni stoi murowana kapliczka barokowa z przełomu XVIII/XIX w., z figurą Chrystusa „u Słupa”, fundacji miejscowego dziedzica Andrzeja Lipskiego z Lipia. Wedle miejscowej tradycji był to akt ekspiacji szlachcica za niewinną śmierć jednej z jego poddanych, posądzonej o kradzież pieniędzy.
•W centrum wsi, na jednym z wiekowych drzew wisi kapliczka z 1893 r., fundowana przez rodzinę Potoczków, jako votum za powstanie na Sądecczyźnie pierwszej partii chłopskiej – Związku Stronnictwa Chłopskiego.
W zachodniej części wsi, przy bocznej uliczce, zachował się zespół budynków wodociągów sądeckich z 1912 r.
Przy głównej drodze wiodącej do Chełmca rośnie potężny dąb – pomnik przyrody.

Patronat medialny

Partnerzy