Leży w górnym biegu Łososiny, nazywanej tu Jurkówką. Stanowi zaplecze rekreacyjno-wypoczynkowe dla mieszkańców aglomeracji krakowskiej, jest też niewielkim ośrodkiem handlowym.
Miejscowość wzmiankowana po raz pierwszy w 1361 r. (jako Jurkow albo Jurze) w dokumencie, mówiącym o powinnościach miejscowego sołtysa Mikołaja względem parafii w Dobrej. W późniejszych latach wchodziła w skład „klucza dobrzańskiego”, będącego własnością m.in. Ratołdów, Pieniążków, Lubomirskich, Małachowskich i Wodzickich. Pierwsi osadnicy byli najprawdopodobniej pochodzenia polskiego. Dopiero od połowy XV w. zaczynają się pojawiać w dolinie górnej Łososiny pasterze wołoscy, którzy do rodzimej kultury wnieśli wielki ładunek kulturowy, wyrażający się między innymi w nazwach okolicznych szczytów i punktów topograficznych (Przysłopek, Cołtysz, Cyrla, Kiczora). Na początku XX w. intensywnie eksploatowano tutejsze lasy na potrzeby tartaku w Dobrej, co spowodowało wylesienie zboczy górskich i wylewy w górnej części zlewni Łososiny.
Warte uwagi
Informacje krajoznawcze:
W centrum wsi stoi drewniany kościół parafialny p.w. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy, zbudowany w 1913 r. wg projektu Jana Tarczałowicza. Budowę rozpoczęto po wizytacji kanonicznej bpa Leona Wałęgi, mimo niezbyt przychylnej opinii proboszcza dobrzańskiego. Jest to budowla konstrukcji zrębowo-słupowej, trzynawowa, z wieżą zwieńczoną ośmioboczną iglicą. Świątynię budowali cieśle z Zakopanego, stad jej strzelista sylwetka. Wieża kościelna miała pierwotnie źle zabudowany fundament, stąd w latach 60-tych zaczęła się niebezpiecznie przechylać. Przeprowadzony w trybie pilnym remont wzmocnił całą konstrukcję. W kościele znajduje się ciekawa polichromia proj. T. Stankiewicz i W. Domasiewicza, nawiązująca swym charakterem do sztuki wschodu, oraz trzy ornaty z XIX w. W ołtarzu głównym obraz Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej, ołtarze boczne Przemienienia Pańskiego i Serca Pana Jezusa. Warto zwrócić uwagę na cenne płaskorzeźby - dzieło artystów z rodziny Steligów oraz na obraz Chrystusa Ukrzyżowanego, liczący ponad 150 lat, przeniesiony z kapliczki w Jurkowie Siciarzach.
Obok kościoła budynek starej plebani, wg pierwotnej koncepcji zbudowany jako obiekt kolonijny dla dzieci i uczestników wyjazdów oazowych.
Na terenie Jurkowa znajduje się kilka zabytkowych kapliczek:
•Jurków Szyrszenie (w dolnej części wsi), kapliczka z 1826 r., kamienna, kryta blachą.
•Jurków Pulkówka, kamienna kapliczka słupowa z przełomu XVIII i XIX w., wg tradycji związana z rodem Lubomirskich. Stoi pod wiekową lipą.
•Jurków Siciarze (w górnej części wsi), kapliczka wzniesiona w drugiej połowie XVIII w., z fundacji Błażeja i Agnieszki Kołodziejów. Kamienna, otynkowana, kryta blachą, stoi tyłem do drogi, która kiedyś przebiegała nieco poniżej (bliżej Półrzeczki).
•Jurków Kuligi, (przy skrzyżowaniu z drogą na Wilczyce) na parceli W. Banika, kapliczka słupowa z ok. 1823 r., powstała prawdopodobnie w miejscu cmentarza cholerycznego.
W przysiółku Pulkówka znajdował się niegdyś młyn z mini-elektrownią, który funkcjonował jeszcze po II wojnie światowej. Obecnie pozostały tylko ślady fundamentów.
Poniżej kościoła drewniany budyneczek remizy jurkowskiej, wybudowany po II wojnie światowej.
W Jurkowie działa zespół folklorystyczny „Jurkowianie” (kontakt GOK Dobra).
