Chyszówki

Malowniczo położona wieś u podnóża Mogielicy i Łopienia, w pobliżu przełęczy (700 m) o tej samej nazwie, liczy ok. 650 mieszkańców.

Było to dawniej osiedle należące wraz z Jurkowem do tzw. „klucza dobrzańskiego”. Pod koniec XIX w., kiedy właścicielami okolicznych dóbr byli bracia Zwierzynowi, żyło tu już ponad 600 mieszkańców. W niektórych opracowaniach turystycznych (Pagaczewski, Sosnowski, „Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego …”) spotykamy nazwę Chyżówki. Obie nazwy mają znaczenie kulturowe i pochodzą od wołoskiego słowa „chysza” lub „chyża”, co oznacza długi dom, zagrodę chłopską.
23.11.1914 r. doszło w rejonie Chyszówek do zwycięskiej potyczki między oddziałem polskich legionistów pod dowództwem Edwarda Rydza-Śmigłego a zwiadowczym szwadronem kawalerii rosyjskiej. Legioniści wieczorem otoczyli wieś i po zlikwidowaniu czujek wzięli do niewoli wielu Rosjan z kombinowanego Korpusu Kawalerii gen. Dragomirowa, przy minimalnych stratach własnych. Wydarzenie to uczczono po wojnie wystawieniem okazałego krzyża, a w rejonie przełęczy odbywały się liczne uroczystości patriotyczne. Oficjalna zmiana nazwy na przełęcz im. Marszałka Edwarda Śmigłego–Rydza nastąpiła w 1938 r. Wśród ludności miejscowej używa się jednak po dzień dzisiejszy określenia Chyszówki lub po prostu Dział.
Latem 2010 r. zakończono budowę malowniczej drogi, łączącej Chyszówki ze Słopnicami.
 

Warte uwagi

Na przełęczy, wśród zabudowań osiedla Tokarzówka, na betonowym placyku, okolonym drzewami znajdują się trzy obiekty nawiązujące do współczesnej historii Polski: kamienny obelisk ku czci marszałka Rydza-Śmigłego, krzyż drewniany wystawiony w 1928 r. z fundacji Towarzystwa Młodzieży Polskiej oraz obelisk poświęcony żołnierzom AK, wystawiony we wrześniu 1998 r.
W domu rodziny Bolisęgów na os. Jony przez kilka dni na przełomie listopada i grudnia 1914 r. kwaterował komendant Józef Piłsudski ze swoim oddziałem. Ten epizod wspomina w swej książce „Moje pierwsze boje”. Niestety, dom ów już nie istnieje, na jego miejscu powstał nowy budynek mieszkalny.
Przy drodze z Jurkowa stoi wybudowana w latach 1979-1980 murowana kaplica p.w. Józefa Robotnika stanowiąca filiękościoła parafialnego w Jurkowie. Planuje się utworzenie w tej kaplicy wystawy rzeźby miejscowych twórców. Nieco powyżej kaplicy (kilkaset metrów w górę, na południe) znajduje się kapliczka z 1876 r., wzniesiona przez J. Moczarnika na miejscu mogił cholerycznych
Prawdziwą ozdobą wsi jest rosnąca ok. 150 m powyżej świątyni piękna, owiana licznymi legendami wiekowa lipa drobnolistna (tilia cordata). Wedle miejscowej tradycji została posadzona równocześnie z wybudowaniem drewnianego kościoła w Dobrej. Ma ponad 8  metrów w obwodzie i jest ulubionym miejscem schronienia dla pszczół i licznych gatunków ptaków: dzięciołów, sikorek, szpaków. Naliczono tu prawie 200 dziupli i kilkadziesiąt gniazd. Jak podaje p. Zofia Szyrszeń, właścicielka terenu na którym rośnie drzewo „ptasich lokatorów” ciągle przybywa. Lipa jest pomnikiem przyrody, jej wiek ocenia się na ponad 300 lat.
Chyszówki są świetnym punktem wypadowym w centralną część Beskidu Wyspowego, na Mogielicę i Łopień. Przy zielonym szlaku na Mogielicę (powyżej osiedla Szarysze) dwa zarastające jeziorka: Zielone Bajorzysko i Żółte Bajorzysko.

Powiązane informacje

Gospodarstwo agroturystyczne „Pod Lipą”

Markiewicz Anna 34-643 Chyszówki 149

Baza Noclegowa „Janasówka”

Janas Maria 34-643 Chyszówki 152

Gospodarstwo agroturystyczne „Pod Łopieniem”

Sarysz Ryszard 34-643 Chyszówki 90

Gospodarstwo agroturystyczne

Kulig Danuta 34-643 Chyszówki 40

Gospodarstwo agroturystyczne

Zawada Józefa 34-643 Chyszówki 103

Gospodarstwo agroturystyczne

Zawada Małgorzata 34-643 Chyszówki 106

Gospodarstwo agroturystyczne „Pod Groniem”

Warszawska-Głąb Danuta 34-643 Chyszówki 155

Gospodarstwo agroturystyczne

Kaim Anna 34-643 Chyszówki 20

Patronat medialny

Partnerzy